Τα εκκολπώματα του παχέος εντέρου είναι μικρές σακοειδείς προεξοχές που αναπτύσσονται στο βλεννογόνο που επενδύει το τοίχωμα του παχέος εντέρου, κυρίως στο σιγμοειδές τμήμα αυτού. Ο σχηματισμός εκκολπωμάτων, κατάσταση γνωστή ως εκκολπωμάτωση, εκδηλώνεται συχνά σε άτομα προχωρημένης ηλικίας, ωστόσο δεν υφίσταται κάποιος συγκεκριμένος ηλικιακός περιορισμός. Η ακριβής αιτία της ανάπτυξης εκκολπωμάτων παραμένει πολυπαραγοντική. Αν και πολλά άτομα με εκκολπώματα εντέρου δεν παρουσιάζουν κανένα απολύτως σύμπτωμα, σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να εκδηλωθούν δυσμενείς καταστάσεις ή επιπλοκές που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση.
Εκκολπώματα εντέρου: Αίτια σχηματισμού
Η αιτιολογία του σχηματισμού εκκολπωμάτων παχέος εντέρου είναι πολύπλευρη και δεν είναι πλήρως κατανοητή. Ωστόσο, έχουν εντοπιστεί αρκετοί παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη των συγκεκριμένων προπτώσεων. Ένας σημαντικός παράγοντας είναι η αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση λόγω δυσκοιλιότητας και συνοδής καταπόνησης κατά τη διάρκεια των κενώσεων. Η δυσκοιλιότητα εμφανίζεται εξαιτίας διαφόρων παραγόντων, κυριότερος εκ των οποίων είναι η ανεπαρκής κατανάλωση φυτικών ινών μέσω της διατροφής και η αφυδάτωση του οργανισμού. Άλλα αίτια σχηματισμού εκκολπωμάτων περιλαμβάνουν την προχωρημένη ηλικία, τη γενετική προδιάθεση, τις διαταραχές του συνδετικού ιστού και τυχόν δομικές αλλαγές στο τοίχωμα του παχέος εντέρου. Επιβαρυντικά λειτουργούν επίσης ορισμένες παθήσεις και καταστάσεις όπως η παχυσαρκία, η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας, το κάπνισμα και η λήψη ορισμένων φαρμάκων.
Συμπτώματα & επιπλοκές εκκολπωμάτων παχέος εντέρου
Ενώ τα περισσότερα άτομα με εκκολπωμάτωση παραμένουν ασυμπτωματικά, αυτό δε σημαίνει ότι δεν πρόκειται να εκδηλωθούν συμπτώματα ή επιπλοκές. Στα συμπτώματα που προκαλούν τα εκκολπώματα εντέρου συγκαταλέγονται το κοιλιακό άλγος, το φούσκωμα, η δυσκοιλιότητα ή η διάρροια, ο εμετός και η ναυτία. Ως προς τις επιπλοκές της πάθησης, η πιο συχνή είναι η εκκολπωματίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή ή η μόλυνση των εκκολπωμάτων. Αυτή εκδηλώνεται με συμπτώματα όπως έντονο κοιλιακό άλγος και δυσφορία, πυρετό και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου. Η αιμορραγία από ρήξη αιμοφόρων αγγείων εντός των εκκολπωμάτων, η διάτρηση εντέρου, η περιτονίτιδα, ο σχηματισμός αποστήματος και η απόφραξη του εντέρου είναι άλλες πιθανές επιπλοκές που μπορεί να προκύψουν εξαιτίας της παρουσίας εκκολπωμάτων. Οι προαναφερθείσες επιπλοκές μπορούν να αποβούν δυνητικά απειλητικές για τη ζωή του ασθενούς, γι’αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αντιμετωπίζονται άμεσα και στοχευμένα.
Διάγνωση εκκολπωμάτωσης
Η διάγνωση της εκκολπωμάτωσης αποτελεί συχνά τυχαίο συμβάν. Η πάθηση ανευρίσκεται συνήθως κατά τη διάρκεια ενδοσκοπικών ή απεικονιστικών εξετάσεων όπως η κολονοσκόπηση, η σιγμοειδοσκόπηση ή η αξονική τομογραφία που πραγματοποιούνται για τη διερεύνηση άλλων ζητημάτων ή συμπτωμάτων. Τα εκκολπώματα παχέος εντέρου διαγιγνώσκονται με την εφαρμογή μιας πολύπλευρης προσέγγισης, η οποία περιλαμβάνει λήψη του ιατρικού ιστορικού, κλινική εξέταση και κατάλληλες απεικονιστικές εξετάσεις για την επιβεβαίωση της παρουσίας εκκολπωμάτων και τον εντοπισμό τυχόν επιπλοκών.
Θεραπευτικές επιλογές για τα εκκολπώματα εντέρου
Σε πρώτη φάση, τα εκκολπώματα εντέρου αντιμετωπίζονται συντηρητικά, με μέτρα τα οποία εστιάζουν στη διαχείριση των συμπτωμάτων και στην πρόληψη τυχόν επιπλοκών. Η υιοθέτηση διατροφικών συνηθειών που θέτουν ως προτεραιότητα την κατανάλωση άφθονων φυτικών ινών είναι το πρώτο βήμα για τη διαχείριση της δυσκοιλιότητας και συνεπώς τη μείωση της πίεσης στο παχύ έντερο, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο εμφάνισης εκκολπωματίτιδας. Επιπλέον, τα μη συνταγογραφούμενα αναλγητικά μπορεί να βοηθήσουν στη διαχείριση της ήπιας ενόχλησης. Αντιβιοτικά συνταγογραφούνται σε περιπτώσεις εκκολπωματίτιδας για την καταπολέμηση της λοίμωξης. Οι τροποποιήσεις του τρόπου ζωής, όπως η τακτική άσκηση και η διακοπή του καπνίσματος λειτουργούν ιδιαίτερα ευεργετικά στην προώθηση της συνολικής υγείας του παχέος εντέρου και δυνητικά μείωση του κινδύνου εξέλιξης της εκκολπωμάτωσης σε κάτι πιο σοβαρό. Σε ορισμένες περιπτώσεις όπου προκύπτουν επιπλοκές, όπως σοβαρή ή υποτροπιάζουσα εκκολπωματίτιδα ή διάτρηση του εντέρου, η άμεση νοσηλεία του ασθενούς και η ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών κρίνεται επιτακτική, προκειμένου να προληφθεί η ανάγκη για χειρουργική επέμβαση.
Σε ορισμένες περιπτώσεις ωστόσο η χειρουργική επέμβαση είναι δυστυχώς αναπόφευκτη. Η επέμβαση αυτή ονομάζεται κολεκτομή. Η κολεκτομή μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με ανοιχτό χειρουργείο είτε με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές όπως η λαπαροσκόπηση (λαπαροσκοπική κολεκτομή). Κατά τη διάρκεια της επέμβασης γίνεται εκτομή κι αφαίρεση του τμήματος του εντέρου στο οποίο παρουσιάζεται το πρόβλημα και στη συνέχεια τα δύο υγιή άκρα του επανενώνονται προσεκτικά. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να μην είναι εφικτή η άμεση επανένωση των δύο άκρων. Τότε, δημιουργείται παρά φύση έδρα (κολοστομία) και όταν παρέλθει το κατάλληλο χρονικό διάστημα και οι συνθήκες είναι ευνοϊκές πραγματοποιείται δεύτερη επέμβαση για την επανένωση των δύο άκρων του εντέρου. Οι Γενικοί Χειρουργοί στην Αθήνα, που απαρτίζουν την ιατρική ομάδα του Colon Rectal, αντιμετωπίζουν χειρουργικά τυχόν επιπλοκές που προκαλούν τα εκκολπώματα εντέρου, προκειμένου να διαφυλάξουν την υγεία και ποιότητα ζωής κάθε ασθενούς.