Η μαστογραφία είναι μια ειδική ακτινογραφία του μαστού που χρησιμοποιείται για την έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του μαστού. Παραδοσιακά, οι εικόνες λαμβάνονται δισδιάστατες (2D), δηλαδή επίπεδες ασπρόμαυρες, τις οποίες ο γιατρός εξετάζει σε οθόνη.
Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκε η 3D μαστογραφία ή ψηφιακή τομοσύνθεση μαστού (tomo). Με αυτή την τεχνική, λαμβάνονται πολλαπλές εικόνες του μαστού από διαφορετικές γωνίες, οι οποίες συνδυάζονται σε τρισδιάστατη μορφή, προσφέροντας πιο καθαρή και λεπτομερή απεικόνιση.
Οφέλη της ψηφιακής 3D μαστογραφίας
- Έχει εγκριθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).
- Μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με την παραδοσιακή 2D μαστογραφία.
- Ανιχνεύει πιο αποτελεσματικά καρκίνους σε γυναίκες με πυκνό μαστό, συχνά νεότερης ηλικίας.
- Παράγει εικόνες υψηλής ευκρίνειας, παρόμοιες με αυτές που δίνει η αξονική τομογραφία.
- Μειώνει την ανάγκη για επιπλέον εξετάσεις σε μη καρκινικές περιοχές.
- Δεν συνεπάγεται σημαντικά μεγαλύτερη δόση ακτινοβολίας σε σχέση με την κλασική μαστογραφία.
- Χρειάζεται λιγότερο χρόνο τόσο για την εκτέλεση όσο και για την αξιολόγηση.
Έρευνες δείχνουν ότι η 3D μαστογραφία μπορεί να εντοπίσει 1–2 επιπλέον καρκίνους ανά 1.000 εξεταζόμενες γυναίκες σε σύγκριση με την 2D.
Μειονεκτήματα της ψηφιακής μαστογραφίας
- Δεν είναι διαθέσιμη σε όλα τα διαγνωστικά κέντρα (περίπου τα μισά δεν διαθέτουν ακόμη την τεχνολογία).
- Το κόστος είναι υψηλότερο και δεν καλύπτεται πάντα πλήρως από τους ασφαλιστικούς φορείς.
- Όταν γίνεται σε συνδυασμό με την 2D, η δόση ακτινοβολίας είναι ελαφρώς μεγαλύτερη.
- Πρόκειται για σχετικά νέα τεχνολογία, επομένως η μακροπρόθεσμη αξιολόγηση των πλεονεκτημάτων και κινδύνων είναι ακόμη υπό μελέτη.
Ποιος πρέπει να κάνει μαστογραφία;
- Οι γυναίκες άνω των 40 ετών συνιστάται να κάνουν ετήσια μαστογραφία.
- Η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου προτείνει ετήσια εξέταση για ηλικίες 45–54 και ανά διετία για γυναίκες 55–64 ετών.
- Η εξέταση μπορεί να συνεχιστεί τουλάχιστον μέχρι τα 74 έτη, ανάλογα με την κατάσταση της υγείας.
Η 3D μαστογραφία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε νεότερες γυναίκες με πυκνούς μαστούς, ενώ σε γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση ο λιγότερο πυκνός ιστός καθιστά την 2D αρκετά αποτελεσματική.
Δείτε επίσης: Οι καλύτεροι χειρουργοί μαστού στην Ελλάδα – Top 5
Κόστος
- Η ψηφιακή μαστογραφία είναι ακριβότερη από την απλή.
- Τα περισσότερα ασφαλιστικά ταμεία καλύπτουν πλήρως την απλή μαστογραφία.
- Η ψηφιακή συχνά καλύπτεται μερικώς ή καθόλου από τις ασφαλιστικές εταιρείες.
- Στην Ελλάδα, εξετάσεις μαστογραφίας γίνονται και μέσω ΕΟΠΥΥ.
Διαδικασία εξέτασης
Η εμπειρία της ψηφιακής και της απλής μαστογραφίας είναι σχεδόν ίδια:
- Το στήθος τοποθετείται και συμπιέζεται ανάμεσα σε δύο πλάκες.
- Στην 2D μαστογραφία λαμβάνονται εικόνες από δύο γωνίες (μπροστά και πλάγια).
- Στην 3D λαμβάνονται εικόνες-«φέτες» από πολλές γωνίες, δημιουργώντας πιο αναλυτική απεικόνιση.
Η ενόχληση είναι ίδια και στις δύο περιπτώσεις, χωρίς διαφορές σε επίπεδο πόνου.
Τι δείχνουν οι τελευταίες έρευνες
- Μελέτες (π.χ. The Lancet) δείχνουν ότι ο συνδυασμός 2D και 3D αυξάνει τα ποσοστά ανίχνευσης καρκίνου.
- Υπάρχει, ωστόσο, μεγαλύτερος κίνδυνος ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον εξετάσεις.
- Ο χρόνος λήψης και ερμηνείας είναι λίγο μεγαλύτερος (περίπου 1 λεπτό παραπάνω), αλλά αυτό αντισταθμίζεται από την ακρίβεια.
Χρήσιμες συμβουλές
- Συζητήστε με τον γιατρό σας αν η 3D μαστογραφία είναι κατάλληλη για εσάς, ειδικά αν έχετε πυκνούς μαστούς.
- Ρωτήστε την ασφαλιστική σας εταιρεία για το αν καλύπτει το κόστος.
- Ενημερωθείτε ποια διαγνωστικά κέντρα στην περιοχή σας προσφέρουν την εξέταση.
- Μην παραλείπετε την ετήσια μαστογραφία σας – η έγκαιρη διάγνωση αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες επιβίωσης και ανοίγει περισσότερες θεραπευτικές επιλογές.
Μιχάλης Γεωργιάδης
Συντάκτης Ιατρικού Περιεχομένου: Ο Μιχάλης Γεωργιάδης είναι επαγγελματίας συντάκτης με εμπειρία σε ιατρικά, διαγνωστικά και χειρουργικά θέματα. Με βαθιά γνώση της ιατρικής ορολογίας και με στόχο την αξιοπιστία της πληροφορίας, επιμελείται άρθρα που ενισχύουν την εικόνα και την εξειδίκευση των ιατρών στο ελληνικό διαδίκτυο.