Η προστατίτιδα αποτελεί μία από τις συχνότερες ουρολογικές παθήσεις στους άνδρες και, αν και δεν πρόκειται για κακοήθη νόσο, μπορεί να προκαλέσει σημαντική ταλαιπωρία τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας, μέρος του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος, που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει την ουρήθρα. Η φλεγμονή του προστάτη μπορεί να εμφανιστεί ξαφνικά (οξεία προστατίτιδα) ή να εγκατασταθεί σταδιακά και να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα (χρόνια προστατίτιδα).

Τι είναι η προστατίτιδα;

Η προστατίτιδα είναι η φλεγμονή του προστάτη αδένα η οποία συνήθως εκδηλώνεται με οξεία συμπτωματολογία. Στην ουσία αφορά στον αποικισμό του προστάτη με μικρόβια (συνήθως e-coli και εντερόκοκκος στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων).

Πώς ταξινομείται;

Η προστατίτιδα ταξινομείται σε τέσσερις κύριες κατηγορίες:

• την οξεία βακτηριακή προστατίτιδα
• τη χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα
• το σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους (χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα)
• την ασυμπτωματική φλεγμονώδη προστατίτιδα.

Η οξεία και η χρόνια μορφή της προστατίτιδας οφείλονται σε μικροβιακή λοίμωξη, ενώ η χρόνια μη βακτηριακή – που είναι και η συχνότερη – δεν συνδέεται απαραίτητα με κάποιο συγκεκριμένο παθογόνο μικροοργανισμό.

Μπορεί να σας ενδιαφέρει: Ποιος είναι ο καλύτερος ουρολόγος στην Αθήνα

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Η οξεία προστατίτιδα προκαλείται συχνότερα από βακτήρια που εισέρχονται στον προστάτη μέσω της ουρήθρας ή της κυκλοφορίας του αίματος. Το συνηθέστερο παθογόνο είναι το Escherichia coli, ενώ άλλοι πιθανοί μικροοργανισμοί περιλαμβάνουν τον εντερόκοκκο, τον σταφυλόκοκκο και τον Proteus. Οι σεξουαλικές επαφές, οι ιατρικές επεμβάσεις στο ουροποιητικό σύστημα (όπως κυστεοσκόπηση ή καθετηριασμός), η υπερτροφία του προστάτη και η ύπαρξη υπολοίπου ούρων μετά την ούρηση αποτελούν σημαντικούς προδιαθεσικούς παράγοντες.

Η χρόνια προστατίτιδα, κυρίως η μη βακτηριακή, έχει πολυπαραγοντική αιτιολογία. Μπορεί να σχετίζεται με προηγούμενες φλεγμονές, ανοσολογικές διαταραχές, νευρολογικές δυσλειτουργίες ή ακόμα και με το άγχος και τη συναισθηματική φόρτιση. Η σύνδεση με συγκεκριμένο μικροοργανισμό δεν είναι πάντα εφικτή και αυτό καθιστά τη θεραπεία ιδιαίτερα δύσκολη.

Συμπτώματα που προκαλεί η προστατίτιδα

Τα συμπτώματα της προστατίτιδας ποικίλουν ανάλογα με τον τύπο της φλεγμονής. Η οξεία μορφή συνήθως συνοδεύεται από αιφνίδια έναρξη συμπτωμάτων, υψηλό πυρετό, ρίγος, έντονο πόνο στο περίνεο ή στη χαμηλή πλάτη, συχνουρία, επιτακτική ανάγκη για ούρηση και πόνο κατά την ούρηση ή την εκσπερμάτιση. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθεί ακόμα και πλήρης αδυναμία ούρησης. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να εξελιχθεί σε ουροσήψη ή απόστημα προστάτη.

Η χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα, αντίθετα, είναι πιο ύπουλη, με λιγότερο έντονα αλλά επαναλαμβανόμενα συμπτώματα και συχνές υποτροπές. Αυτή συνοδεύεται από πιο ήπια αλλά διαρκή συμπτώματα, όπως αίσθημα βάρους ή πίεσης στο περίνεο, συχνουρία, νυχτουρία, καυσουρία, αίσθηση ατελούς κένωσης της κύστης, πόνο στους όρχεις, στο όσχεο ή στη μέση και μείωση της σεξουαλικής διάθεσης. Οι άνδρες με χρόνια προστατίτιδα μπορεί να αισθάνονται δυσφορία για εβδομάδες ή και μήνες, με τα συμπτώματα να εμφανίζονται περιοδικά.

Το σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους αποτελεί την πλέον αινιγματική μορφή της νόσου, αφού τα συμπτώματα μοιάζουν με εκείνα της βακτηριακής προστατίτιδας αλλά απουσιάζουν σαφείς εργαστηριακές ενδείξεις μόλυνσης. Μπορεί να συνοδεύεται από πόνο στην πύελο, δυσουρία, διαταραχές στην εκσπερμάτιση και γενικότερη σεξουαλική δυσλειτουργία. Τέλος, η ασυμπτωματική φλεγμονώδης προστατίτιδα δεν εκδηλώνεται με συμπτώματα, αλλά εντοπίζεται τυχαία κατά τη διάρκεια εξετάσεων για άλλους λόγους.

Διάγνωση

Η διάγνωση της προστατίτιδας στηρίζεται κυρίως στο ιστορικό του ασθενούς, την κλινική εξέταση και τις εργαστηριακές αναλύσεις. Ο γιατρός πραγματοποιεί δακτυλική εξέταση του προστάτη και ενδεχομένως να ζητήσει καλλιέργεια ούρων, σπέρματος ή προστατικού υγρού για να εντοπίσει την παρουσία μικροβίων. Συμπληρωματικά, ο διορθικός ή διακοιλιακός υπέρηχος μπορεί να προσφέρει πληροφορίες για τη μορφολογία του προστάτη και την ύπαρξη αποστήματος ή αποτιτανώσεων. Εργαστηριακές εξετάσεις όπως η γενική ούρων, το PSA και η μέτρηση δεικτών φλεγμονής στο αίμα, όπως η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP), βοηθούν στη συνολική εκτίμηση της κατάστασης.

Επιλογές θεραπείας

Η θεραπεία της προστατίτιδας εξαρτάται από τη μορφή και τη σοβαρότητα της νόσου. Η οξεία βακτηριακή προστατίτιδα απαιτεί άμεση έναρξη ενδοφλέβιας ή από του στόματος αντιβιοτικής αγωγής, με φάρμακα που διεισδύουν στον προστατικό ιστό. Σε σοβαρές περιπτώσεις, είναι απαραίτητη η νοσηλεία του ασθενούς.

Στη χρόνια βακτηριακή μορφή, η αγωγή είναι πιο μακροχρόνια, καθώς διαρκεί 4-12 εβδομάδες, ανάλογα με την ανταπόκριση του ασθενούς. Επιπλέον, χορηγούνται α-αναστολείς για την ανακούφιση των συμπτωμάτων που αφορούν στην ούρηση, αντιφλεγμονώδη και φυτικά σκευάσματα, όπως serenoa repens ή εκχύλισμα γύρης, που έχει αποδειχθεί ότι ανακουφίζουν τα συμπτώματα.

Η θεραπεία της χρόνιας μη βακτηριακής προστατίτιδας είναι πιο σύνθετη και περιλαμβάνει συνδυασμούς φαρμάκων (αντιβιοτικά, μυοχαλαρωτικά, α-αναστολείς, αναστολείς φωσφοδιεστεράσης τύπου 5), αλλαγές στον τρόπο ζωής, φυσικοθεραπείες, ψυχολογική υποστήριξη και σε επιλεγμένες περιπτώσεις, προστατική μάλαξη.

Γενικά, η προστατίτιδα είναι μια συχνή αλλά συχνά παρεξηγημένη ουρολογική πάθηση που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητα και τη σεξουαλική ζωή του άνδρα. Η έγκαιρη διάγνωση, η σωστή ταξινόμηση του τύπου της νόσου και η στοχευμένη θεραπευτική προσέγγιση είναι καθοριστικής σημασίας για την αντιμετώπισή της. Οι άνδρες που εμφανίζουν ύποπτα συμπτώματα δεν πρέπει να διστάζουν να επισκεφθούν έναν ουρολόγο, καθώς η σωστή καθοδήγηση μπορεί να βελτιώσει ουσιαστικά την ποιότητα ζωής τους. Ωστόσο, δε χρειάζεται πανικός ή άγχος, αφού με τη σωστή καθοδήγηση από ειδικό η θεραπεία της πάθησης είναι όχι μόνο εφικτή, αλλά κυρίως άκρως επιτυχής.

Συχνές ερωτήσεις για την προστατίτιδα

Είναι η πάθηση μεταδοτική;

Όχι. Η προστατίτιδα δεν είναι μεταδοτική ασθένεια. Παρότι κάποια μικρόβια που εμπλέκονται στην εμφάνισή της μπορεί να μεταδοθούν σεξουαλικά, η ίδια η φλεγμονή του προστάτη δεν είναι μεταδοτική.

Μπορεί η προστατίτιδα να προκαλέσει στειρότητα;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα στις χρόνιες μορφές, η φλεγμονή μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του σπέρματος. Ωστόσο, η κατάλληλη θεραπεία και η έγκαιρη αντιμετώπιση αποτρέπουν τέτοιες επιπλοκές.

Ποια η διαφορά προστατίτιδας και υπερπλασίας προστάτη;

Η προστατίτιδα είναι φλεγμονή, ενώ η υπερπλασία είναι καλοήθης διόγκωση λόγω ηλικίας. Έχουν διαφορετική αιτία και θεραπεία, αν και κάποια συμπτώματα μπορεί να μοιάζουν.

Πόσο διαρκεί η θεραπεία της προστατίτιδας;

Η οξεία μορφή αντιμετωπίζεται σε 2-4 εβδομάδες. Η χρόνια μορφή μπορεί να χρειαστεί θεραπεία για μήνες, ανάλογα με την ανταπόκριση του εκάστοτε ασθενούς.

Τι να προσέχω για να μην επανεμφανιστεί;

Καλή υγιεινή, αποφυγή καθιστικής ζωής, τακτική ούρηση, επαρκής ενυδάτωση και σεξουαλική δραστηριότητα χωρίς καταχρήσεις βοηθούν στην πρόληψη υποτροπών.

Στο iatromedia.gr μπορείτε να διαβάσετε πολλά ενδιαφέροντα ιατρικά άρθρα διαφόρων ειδικοτήτων.