Στυτική δυσλειτουργία: Πότε είναι ψυχολογική και πότε οργανική;

Η στυτική δυσλειτουργία είναι ένα θέμα που αφορά εκατομμύρια άνδρες παγκοσμίως και μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τόσο τη σεξουαλική ζωή όσο και την ψυχολογία. Πολλοί τη συνδέουν με την ηλικία, αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη. Ένα από τα βασικά ερωτήματα που προκύπτουν όταν ένας άνδρας αντιμετωπίζει πρόβλημα στύσης είναι το εξής: η αιτία είναι οργανική ή ψυχολογική;

Η διάκριση αυτή δεν είναι πάντα εύκολη, όμως μπορεί να καθορίσει την κατεύθυνση της θεραπείας και να επιταχύνει την αποκατάσταση της σεξουαλικής λειτουργίας. Ας δούμε αναλυτικά πώς γίνεται ο διαχωρισμός και ποια σημεία μπορούν να μας καθοδηγήσουν.

Τι είναι η στυτική δυσλειτουργία;

Με απλά λόγια, πρόκειται για τη δυσκολία επίτευξης ή/και διατήρησης στύσης επαρκούς για σεξουαλική επαφή. Αν και μπορεί να συμβεί περιστασιακά σε κάθε άνδρα, όταν το φαινόμενο είναι συχνό ή μόνιμο, τότε μιλάμε για παθολογική κατάσταση που χρήζει διερεύνησης. Η έγκαιρη αναγνώριση των αιτιών είναι καθοριστική για την επιτυχημένη αντιμετώπισή της.

Πότε η αιτία είναι οργανική;

Η οργανική (σωματική) στυτική δυσλειτουργία έχει κάποια σαφή σωματικά αίτια. Τα πιο συχνά είναι:

• Αγγειακά προβλήματα: Όπως η αθηροσκλήρωση (στένωση των αγγείων), η υπέρταση ή ο σακχαρώδης διαβήτης, που μειώνουν τη ροή του αίματος προς το πέος.
• Ορμονικές διαταραχές: Π.χ. χαμηλή τεστοστερόνη, υποθυρεοειδισμός, αυξημένη προλακτίνη.
• Νευρολογικές παθήσεις: Π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας, τραύματα στη σπονδυλική στήλη, νόσος του Πάρκινσον.
• Φάρμακα: Πολλά φάρμακα για την πίεση, την κατάθλιψη και άλλες παθήσεις μπορεί να επηρεάσουν τη στύση.
• Χειρουργικές επεμβάσεις: Κυρίως στην περιοχή της πυέλου (π.χ. ριζική προστατεκτομή).

Ποια είναι τα σημάδια της οργανικής ΣΔ;

• Η εμφάνιση είναι προοδευτική: το πρόβλημα επιδεινώνεται με τον καιρό.
• Η πρωινή ή νυχτερινή στύση απουσιάζει.
• Υπάρχουν συνοδά σωματικά συμπτώματα ή γνωστά προβλήματα υγείας (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης).
• Η δυσλειτουργία παραμένει ανεξάρτητα από τον σύντροφο ή το περιβάλλον.

Πότε η αιτία είναι ψυχολογική;

Η ψυχογενής στυτική δυσλειτουργία οφείλεται σε παράγοντες όπως:

• Άγχος επίδοσης (ιδιαίτερα σε νέους άνδρες)
• Κατάθλιψη ή χρόνιο στρες
• Συναισθηματική απόσταση ή προβλήματα στη σχέση
• Φόβος αποτυχίας μετά από ένα αποτυχημένο επεισόδιο στύσης

Πώς αναγνωρίζουμε την ψυχολογική ΣΔ;

• Εμφανίζεται αιφνίδια και συχνά μετά από ένα συμβάν ή τραυματική εμπειρία.
• Η στύση είναι φυσιολογική σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στον αυνανισμό ή με άλλο σύντροφο.
• Υπάρχει πρωινή/νυχτερινή στύση, που δείχνει ότι οι μηχανισμοί στύσης λειτουργούν.
• Συνυπάρχει έντονο άγχος, ανασφάλεια ή αυτοκριτική.

Οι κοινωνικές πιέσεις και ο ρόλος της εικόνας του άνδρα

Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση ψυχογενών μορφών στυτικής δυσλειτουργίας παίζουν και οι κοινωνικές προσδοκίες γύρω από τη σεξουαλική απόδοση. Πολλοί άνδρες αισθάνονται ότι πρέπει πάντα να είναι “έτοιμοι” και να αποδίδουν χωρίς αδυναμίες. Αυτό το πρότυπο ανδρισμού εντείνει το άγχος και τη ντροπή όταν κάτι δεν πάει καλά. Η πίεση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο απογοήτευσης, άγχους και αποφυγής της σεξουαλικής επαφής.

Μικτές περιπτώσεις: Το πιο συχνό σενάριο

Στην πράξη, πολλές περιπτώσεις είναι μικτές, δηλαδή έχουν τόσο οργανικά όσο και ψυχολογικά στοιχεία. Για παράδειγμα, ένας άνδρας με ήπια αγγειακή νόσο μπορεί να βιώσει μια περιστασιακή αποτυχία, η οποία του προκαλεί άγχος και ανασφάλεια. Το άγχος αυτό επιδεινώνει το πρόβλημα και οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η σωστή διάγνωση γίνεται από ειδικό ανδρολόγο ή ουρολόγο, με βάση:

• Λεπτομερές ιατρικό και σεξουαλικό ιστορικό
• Ερωτηματολόγια (όπως το IIEF-5)
• Αιματολογικές εξετάσεις (π.χ. τεστοστερόνη, σάκχαρο, λιπίδια)
• Triplex πέους με φαρμακοδιεγερτική δοκιμασία, όταν απαιτείται
• Ψυχολογική αξιολόγηση, όταν υπάρχει υποψία ψυχογενούς αιτίας

Αν σας φάνηκε χρήσιμο, δείτε και αυτό: Ο καλύτερος ανδρολόγος για στυτική δυσλειτουργία – Top 5

Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία;

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία:

• Οργανική ΣΔ: αντιμετώπιση του υποκείμενου προβλήματος, φαρμακευτική αγωγή (σιλδεναφίλη, ταδαλαφίλη), ενέσεις ή ακόμα και χειρουργική τοποθέτηση πρόθεσης.
• Ψυχολογική ΣΔ: ψυχοθεραπεία ή συμβουλευτική (ατομική ή ζεύγους), μείωση άγχους, ενίσχυση αυτοπεποίθησης. Συχνά, δίνονται και φάρμακα για υποστήριξη αρχικά.
• Μικτές περιπτώσεις: συνδυασμός των παραπάνω, πάντα με καθοδήγηση ειδικού.

Η στυτική δυσλειτουργία δεν είναι μία ενιαία κατάσταση – μπορεί να έχει οργανικές ή ψυχολογικές ρίζες, ή και τα δύο. Η σωστή διάγνωση είναι το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα για την επιτυχή αντιμετώπισή της. Ο άνδρας δεν πρέπει να αισθάνεται ντροπή ή ενοχή: πρόκειται για ένα ιατρικό θέμα που έχει λύσεις. Αν αντιμετωπίζετε τέτοιο πρόβλημα, απευθυνθείτε σε έναν εξειδικευμένο ανδρολόγο για να ξεκινήσετε με σιγουριά τη σωστή θεραπεία.