Παιδικές κακές στοματικές συνήθειες: Τρίξιμο δοντιών, δάγκωμα νυχιών και μάσημα αντικειμένων

Οι παιδικές κακές στοματικές συνήθειες είναι πολύ συχνές και συχνά θεωρούνται «αθώες» ή περαστικές. Ωστόσο, όταν παρατείνονται, μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα που επηρεάζουν τόσο την υγεία των δοντιών όσο και τη σωστή ανάπτυξη των γνάθων και του προσώπου. Το τρίξιμο των δοντιών, το δάγκωμα των νυχιών και το μάσημα διαφόρων αντικειμένων είναι από τις πιο χαρακτηριστικές συμπεριφορές που συναντούν οι παιδοδοντίατροι και οι ορθοδοντικοί.

Σε αυτό το άρθρο θα αναλύσουμε τι προκαλούν αυτές οι συνήθειες, πότε χρειάζεται παρέμβαση και ποιοι είναι οι τρόποι για να τις περιορίσετε αποτελεσματικά.

Τρίξιμο δοντιών (βρυγμός): Μία υποτιμημένη συνήθεια

Το τρίξιμο ή σφίξιμο των δοντιών, γνωστό ως βρυγμός, παρατηρείται σε μεγάλο ποσοστό παιδιών, ιδίως κατά τον ύπνο. Πολλές φορές οι γονείς το αντιλαμβάνονται από τον χαρακτηριστικό ήχο που κάνει το παιδί τη νύχτα ή όταν παραπονιέται για πόνο στη γνάθο.

Πιθανές αιτίες:

• Έκφυση νέων δοντιών (π.χ. οι πρώτοι μόνιμοι γομφίοι).

• Άγχος ή στρες, ακόμα και αν δεν εκδηλώνεται με άλλο τρόπο.

• Ανώμαλη σύγκλειση (τα δόντια δεν εφαρμόζουν σωστά).

• Αναπνευστικά προβλήματα, όπως υπνική άπνοια ή χρόνια ρινική απόφραξη.

Πιθανές συνέπειες:

• Φθορά της αδαμαντίνης (σμάλτου) με αποτέλεσμα ευαισθησία στα δόντια.

• Πόνος ή δυσφορία στους μυς του προσώπου και των κροταφογναθικών αρθρώσεων.

• Πονοκέφαλοι, κυρίως το πρωί.

• Σχηματισμός μικρορωγμών και αυξημένος κίνδυνος κατάγματος δοντιών.

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, το τρίξιμο μειώνεται καθώς το παιδί μεγαλώνει. Όμως, αν συνοδεύεται από πόνο ή σημαντική φθορά, μπορεί να χρειαστεί ειδικός προστατευτικός νάρθηκας κατά τη διάρκεια της νύχτας. Σε μεγαλύτερες ηλικίες, η χρήση Invisalign μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της σύγκλεισης και τη μείωση του βρυγμού.

Δείτε επίσης: Οι Καλύτεροι Ορθοδοντικοί στην Ελλάδα το 2025

Δάγκωμα νυχιών: Περισσότερο από μια νευρική συνήθεια

Η ονυχοφαγία (δάγκωμα νυχιών) συχνά ξεκινά στο νηπιαγωγείο και μπορεί να συνεχιστεί μέχρι την εφηβεία ή και αργότερα. Για ορισμένα παιδιά λειτουργεί σαν τρόπος εκτόνωσης του άγχους ή της ανίας, ενώ άλλα το κάνουν από συνήθεια χωρίς καν να το αντιλαμβάνονται.

Πιθανές συνέπειες:

• Μικρορωγμές και αποτριβή στα πρόσθια δόντια.

• Αύξηση του κινδύνου ουλίτιδας και λοιμώξεων (τα νύχια και τα χέρια φέρουν μικρόβια).

• Πίεση και μετακίνηση των δοντιών από τη φυσική τους θέση.

• Προβλήματα στη διατήρηση της υγιεινής όταν το παιδί φορά σιδεράκια ή Invisalign.

Τι μπορείτε να κάνετε:

• Μιλήστε στο παιδί για τους κινδύνους με απλά λόγια.

• Αποφύγετε την αυστηρή τιμωρία, γιατί συχνά επιδεινώνει το άγχος.

• Δοκιμάστε ειδικά βερνίκια με πικρή γεύση που αποτρέπουν το δάγκωμα.

• Δώστε ένα μικρό μπαλάκι ή αντικείμενο διαχείρισης άγχους για να απασχολεί τα χέρια του.

• Ενθαρρύνετε θετικές δραστηριότητες που ηρεμούν (π.χ. ζωγραφική, ανάγνωση).

Μάσημα αντικειμένων: Ένας «αόρατος» κίνδυνος για τα δόντια

Πολλά παιδιά έχουν την τάση να μασούν μολύβια, καπάκια, παιχνίδια ή ακόμα και το κολάρο της μπλούζας τους. Η συνήθεια αυτή σχετίζεται με άγχος, ανία ή την ανάγκη αισθητηριακής διέγερσης (ιδίως σε πιο μικρά παιδιά).

Πιθανές επιπτώσεις:

• Φθορά και σπάσιμο των πρόσθιων δοντιών.

• Τραυματισμοί στα ούλα και στον βλεννογόνο.

• Αποκόλληση brackets ή μασελακίων κατά την ορθοδοντική θεραπεία.

• Καθυστέρηση στη θεραπεία λόγω επαναλαμβανόμενων επισκευών.

Πρακτικές λύσεις:

• Παρατηρήστε ποιες στιγμές εμφανίζεται το μάσημα.

• Προσφέρετε εναλλακτικά ασφαλή αντικείμενα μάσησης (ειδικές μασητικές συσκευές).

• Εξηγήστε στο παιδί με παραδείγματα πόσο σημαντικό είναι να προστατεύει τα δόντια του.

• Αν φοράει σιδεράκια ή Invisalign, ενημερώστε τον ορθοδοντικό σας ώστε να σας προτείνει τρόπους αποφυγής ζημιών.

Πότε να ανησυχήσετε

Όλες αυτές οι συνήθειες είναι κοινές, αλλά υπάρχουν κάποια σημάδια που δείχνουν ότι χρειάζεται η συμβουλή ειδικού:

• Το παιδί έχει ορατή φθορά στα δόντια.

• Παραπονιέται για πόνο στη γνάθο ή πονοκεφάλους.

• Εμφανίζονται προβλήματα σύγκλεισης ή μετακίνηση δοντιών.

• Οι συνήθειες συνδυάζονται με έντονο άγχος ή συναισθηματικές δυσκολίες.

Η έγκαιρη παρέμβαση συχνά αποτρέπει μακροχρόνιες θεραπείες και βοηθά το παιδί να αποβάλει τη συνήθεια χωρίς πίεση.

Συμβουλές για γονείς

• Παρατηρήστε προσεκτικά το παιδί σας χωρίς να το επιπλήττετε κάθε φορά.

• Αφιερώστε χρόνο για ήρεμες συζητήσεις σχετικά με τις συνέπειες αυτών των συνηθειών.

• Δώστε έμφαση στη θετική ενίσχυση και την επιβράβευση κάθε βήματος προόδου.

• Συμβουλευτείτε παιδοδοντίατρο ή ορθοδοντικό για εξατομικευμένες οδηγίες.

• Σε περιπτώσεις όπου η συνήθεια συνδέεται με άγχος, η υποστήριξη ψυχολόγου μπορεί να είναι πολύτιμη.

Συμπέρασμα

Οι κακές στοματικές συνήθειες στα παιδιά είναι συνήθως αποτέλεσμα φυσιολογικών αναπτυξιακών σταδίων ή άγχους. Ωστόσο, αν παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη θέση των δοντιών και τη σωστή ανάπτυξη του στόματος. Με υπομονή, κατάλληλη ενημέρωση και τη σωστή καθοδήγηση, μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά.

Μίλησε με έναν εξειδικευμένο ορθοδοντικό για να ενημερωθείς υπεύθυνα και να εξασφαλίσεις στο παιδί σου ένα υγιές και όμορφο χαμόγελο που θα το συνοδεύει σε όλη του τη ζωή.