Η κολονοσκόπηση είναι μια από τις σημαντικότερες διαγνωστικές εξετάσεις στον τομέα της γαστρεντερολογίας. Αποτελεί την πιο αξιόπιστη μέθοδο για την εξέταση του παχέος εντέρου και του ορθού, και έχει τη δυνατότητα όχι μόνο να εντοπίζει βλάβες, αλλά και να προσφέρει ταυτόχρονα θεραπευτικές παρεμβάσεις, όπως η αφαίρεση πολυπόδων. Η έγκαιρη διενέργεια της κολονοσκόπησης μπορεί να προλάβει την εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου και να διασφαλίσει καλύτερη ποιότητα ζωής.

Τι είναι η κολονοσκόπηση

Η κολονοσκόπηση αποτελεί μία από τις πλέον σημαντικές και καθιερωμένες διαγνωστικές εξετάσεις για τη μελέτη της κατάστασης του παχέος εντέρου και του ορθού. Πρόκειται για μία ενδοσκοπική διαδικασία κατά την οποία ένας λεπτός, εύκαμπτος σωλήνας – το κολονοσκόπιο – εισάγεται μέσω του ορθού και επιτρέπει στον γαστρεντερολόγο να παρατηρήσει με ακρίβεια το εσωτερικό τοίχωμα του εντέρου. Η κάμερα υψηλής ανάλυσης στο άκρο του κολονοσκοπίου μεταδίδει εικόνες σε πραγματικό χρόνο, επιτρέποντας τον εντοπισμό παθολογικών καταστάσεων όπως πολύποδες, φλεγμονές, έλκη ή και καρκινικές αλλοιώσεις.

Ενδείξεις για την εξέταση

Η εξέταση αυτή είναι απαραίτητη τόσο για τη διάγνωση συμπτωμάτων όσο και για τον προληπτικό έλεγχο του καρκίνου του παχέος εντέρου. Οι επίσημες ιατρικές οδηγίες συστήνουν τη διενέργεια κολονοσκόπησης σε όλα τα άτομα άνω των 50 ετών ή από τα 45 έτη σύμφωνα με νεότερες οδηγίες, ακόμη και χωρίς την παρουσία συμπτωμάτων. Επιπλέον, σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή φλεγμονωδών παθήσεων του εντέρου, ο προληπτικός έλεγχος θα πρέπει να ξεκινά νωρίτερα. Η κολονοσκόπηση προσφέρει τη δυνατότητα όχι μόνο διάγνωσης, αλλά και θεραπευτικής παρέμβασης, καθώς επιτρέπει τη λήψη βιοψιών και την αφαίρεση πολυπόδων στο ίδιο ραντεβού.

Η κολονοσκοπηση πρεπει να διενεργείται μόνο απο ειδικό γαστρεντερολόγο, δείτε ποιοι οι Καλύτεροι Γαστρεντερολόγοι στην Ελλάδα το 2025 σύμφωνα με τη συντακτική ομάδα του Iatromedia.gr

Προετοιμασία πριν την κολονοσκόπηση

Η σωστή προετοιμασία πριν την κολονοσκόπηση είναι ουσιώδης για την επιτυχία της εξέτασης. Ο καθαρισμός του εντέρου μέσω ειδικής δίαιτας και καθαρτικών επιτρέπει τη σαφή ορατότητα των εσωτερικών επιφανειών, προκειμένου να εντοπιστούν έγκαιρα οι παθολογικές αλλοιώσεις. Ο γαστρεντερολόγος καθορίζει τις κατάλληλες οδηγίες προετοιμασίας βάσει της ηλικίας, της γενικής κατάστασης υγείας και των φαρμακευτικών αγωγών του ασθενούς. Ο ασθενής θα πρέπει να αποφεύγει τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες (φρούτα, λαχανικά, όσπρια), γαλακτοκομικά και προϊόντα ολικής αλέσεως, ενώ συστήνεται η κατανάλωση υγρών και διαυγών τροφών (ζωμοί, ρύζι, βραστά αυγά, ζελέ).

Διαδικασία εξέτασης

Την ημέρα της εξέτασης, ο ασθενής προσέρχεται νηστικός και, εφόσον απαιτείται, με συνοδό, καθώς του χορηγείται μέθη (συνήθως με προποφόλη) από αναισθησιολόγο ώστε να μην υπάρχει δυσφορία ή πόνος. Ο ασθενής ξαπλώνει στο εξεταστικό κρεβάτι στην αριστερή πλάγια θέση και παρακολουθείται καθ’ όλη τη διάρκεια με καταγραφή ζωτικών σημείων. Η κολονοσκόπηση διαρκεί από 20 έως 45 λεπτά, ανάλογα με την περίπτωση. Αν διαπιστωθούν πολύποδες ή άλλες βλάβες, μπορεί να αφαιρεθούν επί τόπου με τη χρήση ειδικών εργαλείων. Η χρήση διοξειδίου του άνθρακα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μειώνει σημαντικά το μετεγχειρητικό φούσκωμα και δυσφορία.

Τι μπορεί να αποκαλύψει η εξέταση

Η κολονοσκόπηση είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για την αναγνώριση μιας ευρείας γκάμας παθήσεων που αφορούν το κατώτερο πεπτικό σύστημα. Πρώτιστα, είναι σε θέση να εντοπίσει πολύποδες – μικρές προσεκβολές του βλεννογόνου του εντέρου – οι οποίοι είναι συνήθως καλοήθεις, ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικές βλάβες. Η έγκαιρη αφαίρεση των πολυπόδων είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου και γι’ αυτό η κολονοσκόπηση δεν λειτουργεί μόνο ως διαγνωστικό εργαλείο αλλά και ως θεραπευτική παρέμβαση.

Επιπλέον, η εξέταση είναι πολύτιμη για τη διάγνωση φλεγμονωδών νόσων του εντέρου, όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα, επιτρέποντας στον ιατρό να παρατηρήσει περιοχές φλεγμονής, διαβρώσεων ή ελκών. Μπορούν επίσης να εντοπιστούν εκκολπώματα – μικρά σακοειδή εξογκώματα στα τοιχώματα του παχέος εντέρου – καθώς και οι επιπλοκές τους, όπως η εκκολπωματίτιδα. Η κολονοσκόπηση καθιστά δυνατή και τη διερεύνηση ανεξήγητης αιμορραγίας από το ορθό, χρόνιας διάρροιας, ανεξήγητης απώλειας βάρους ή μεταβολών στις εντερικές συνήθειες.

Ανάρρωση και οδηγίες μετά την κολονοσκόπηση

Μετά την ολοκλήρωση της κολονοσκόπησης, ο ασθενής ξυπνά μέσα σε λίγα λεπτά από τη μέθη και παραμένει σε χώρο ανάνηψης για σύντομη παρακολούθηση. Οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι τους εντός μίας ώρας, συνοδευόμενοι από κάποιο οικείο πρόσωπο. Η οδήγηση ή η χρήση μηχανημάτων δεν επιτρέπεται για το υπόλοιπο της ημέρας, καθώς η αναισθησία μπορεί να επηρεάσει τα αντανακλαστικά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί ήπιο μετεωρισμός (φούσκωμα) ή κράμπες λόγω της διοχέτευσης αερίου κατά την εξέταση – συμπτώματα που υποχωρούν γρήγορα. Αν έχουν αφαιρεθεί πολύποδες, ενδέχεται να παρουσιαστεί ελαφριά αιμορραγία, ενώ ο γιατρός θα δώσει εξατομικευμένες οδηγίες ανάλογα με την περίπτωση. Η διατροφή τις επόμενες ώρες ή και την επόμενη ημέρα καλό είναι να είναι ελαφριά και εύπεπτη, αποφεύγοντας τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, πικάντικα και δύσπεπτα φαγητά.

Συχνότητα εξέτασης και προληπτικός έλεγχος

Η κολονοσκόπηση προτείνεται ως μέσο προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου από την ηλικία των 50 ετών, ενώ σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο – όπως εκείνα με οικογενειακό ιστορικό ή με προϋπάρχουσες παθήσεις του εντέρου – συνίσταται να ξεκινά νωρίτερα, ακόμη και από τα 40 ή 45 έτη. Ανάλογα με τα ευρήματα της πρώτης κολονοσκόπησης, ο γαστρεντερολόγος μπορεί να συστήσει επανάληψη της εξέτασης κάθε 5 ή 10 χρόνια, εκτός αν έχουν αφαιρεθεί πολύποδες, οπότε το μεσοδιάστημα μπορεί να μειωθεί.

Πιθανοί κίνδυνοι 

Η κολονοσκόπηση θεωρείται γενικά ασφαλής διαδικασία, με σπάνιες επιπλοκές. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να προκληθεί αιμορραγία – ιδιαίτερα όταν αφαιρούνται πολύποδες – ή διάτρηση του εντέρου. Οι περισσότεροι ασθενείς δεν αναφέρουν ενόχληση, ειδικά όταν χρησιμοποιείται η κατάλληλη αναισθησία. Πιο συνήθεις είναι παροδικά φαινόμενα όπως φούσκωμα, ήπιος κοιλιακός πόνος ή μετεωρισμός.

Συχνές ερωτήσεις για την κολονοσκόπηση

Από ποια ηλικία και μετά συνιστάται η κολονοσκόπηση;

Η απάντηση εξαρτάται από το εάν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου ή όχι. Γενικά η εξέταση συνιστάται να ξεκινά από την ηλικία των 50 ετών, ενώ σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο θα πρέπει να πραγματοποιείται νωρίτερα, ακόμη και από τα 40 ή 45 έτ

Πονάει η κολονοσκόπηση;

Όχι, καθώς γίνεται με μέθη και οι ασθενείς κοιμούνται καθ’ όλη τη διάρκεια.

Τι διατροφή να ακολουθήσω μετά;

Συνιστάται η κατανάλωση ελαφριών γευμάτων χωρίς φυτικές ίνες ή ερεθιστικές ουσίες για 1-2 ημέρες.

Πότε θα λάβω τα αποτελέσματα;

Άμεσα για τα μακροσκοπικά ευρήματα, ενώ οι βιοψίες συνήθως χρειάζονται μερικές ημέρες.

Μπορώ να εργαστώ την ίδια μέρα;

Όχι, λόγω της μέθης. Συνίσταται ξεκούραση την υπόλοιπη ημέρα.

Στο iatromedia.gr μπορείτε να διαβάσετε διάφορα ιατρικά άρθρα για παθήσεις, συμπτώματα ή εξετάσεις που σας προβληματίζουν.