Η σκολίωση είναι μια μυοσκελετική πάθηση που επηρεάζει τη σπονδυλική στήλη, προκαλώντας την πλάγια απόκλισή της από την ευθεία γραμμή. Αντί για μια ευθεία, η σπονδυλική στήλη παίρνει τη μορφή «S» ή «C», ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητα της παραμόρφωσης. Η σκολίωση μπορεί να εμφανιστεί σε παιδιά, εφήβους ή ενήλικες και είναι πολύ πιο συχνή απ’ όσο πιστεύουμε.
Συχνά η διάγνωση καθυστερεί, καθώς τα πρώτα σημάδια είναι ύπουλα και δεν συνοδεύονται πάντα από έντονο πόνο. Ωστόσο, η έγκαιρη αναγνώριση της πάθησης παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποτελεσματική αντιμετώπιση και στην πρόληψη της επιδείνωσής της. Ας δούμε λοιπόν τα πέντε πρώτα σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσετε.
Περισσότερα σχετικά θέματα: Τι είναι η σκολίωση;
1. Ασυμμετρία στους ώμους ή στη λεκάνη
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημάδια σκολίωσης είναι η ασυμμετρία του σώματος, κυρίως στους ώμους και τη λεκάνη. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι ο ένας ώμος είναι πιο ψηλά από τον άλλο ή ότι η μία πλευρά της λεκάνης φαίνεται να “πετάει” προς τα έξω. Αυτές οι διαφορές δεν είναι πάντα προφανείς με γυμνό μάτι, αλλά συχνά εντοπίζονται σε φωτογραφίες ή κατά την εφαρμογή ρούχων.
Η ασυμμετρία δεν πρέπει να αγνοείται, ειδικά όταν εμφανίζεται χωρίς προφανή λόγο ή δεν υποχωρεί με το πέρασμα του χρόνου. Σε παιδιά και εφήβους, η τακτική παρακολούθηση από παιδίατρο ή ορθοπαιδικό είναι σημαντική για να διαπιστωθεί αν η ασυμμετρία σχετίζεται με σκολίωση ή με κάτι παροδικό.
2. Κλίση του κορμού προς τη μία πλευρά
Αν παρατηρείτε ότι ο κορμός γέρνει ελαφρώς προς τη μία πλευρά, ακόμη και όταν το άτομο προσπαθεί να σταθεί ίσια, αυτό μπορεί να είναι ένδειξη σκολίωσης. Συχνά οι πάσχοντες δεν το αντιλαμβάνονται, γιατί το σώμα προσαρμόζεται σταδιακά στη νέα “στάση”.
Αυτή η πλάγια κλίση είναι αποτέλεσμα της παραμόρφωσης των σπονδύλων και δημιουργεί ανισορροπία στο μυϊκό σύστημα της πλάτης. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε κόπωση, κακή στάση σώματος και χρόνιο μυοσκελετικό πόνο.
3. Το ένα πόδι φαίνεται πιο κοντό
Η σκολίωση μπορεί να προκαλέσει την ψευδαίσθηση ανισοσκελίας, δηλαδή ότι το ένα πόδι φαίνεται πιο κοντό από το άλλο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η σπονδυλική στήλη παραμορφώνεται, με αποτέλεσμα η λεκάνη να γέρνει προς τη μία πλευρά. Αυτή η ανισορροπία μπορεί να επηρεάσει το περπάτημα, τη στάση του σώματος και να δημιουργήσει πόνο σε γόνατα ή ισχία.
Πολλές φορές, οι ασθενείς αναζητούν λύση σε ορθοπεδικούς πάτους, χωρίς όμως να έχουν εντοπίσει τη βασική αιτία του προβλήματος, που είναι η σκολίωση. Είναι σημαντικό να γίνει αξιολόγηση από ειδικό, ώστε να αποκλειστεί ή να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.
4. Εξόγκωμα στην πλάτη όταν σκύβεις
Ένα απλό αλλά αποτελεσματικό τεστ για τη διάγνωση της σκολίωσης είναι το “test του Adam”, το οποίο μπορεί να γίνει ακόμα και στο σπίτι. Ζητήστε από το άτομο να σκύψει μπροστά με τα πόδια ίσια και τα χέρια χαλαρά. Αν παρατηρήσετε ότι η μία πλευρά της πλάτης προεξέχει περισσότερο από την άλλη (σαν “καμπούρα”), τότε είναι πολύ πιθανό να υπάρχει σκολίωση.
Αυτό το εξόγκωμα οφείλεται στην περιστροφή των σπονδύλων που συμβαίνει σε ορισμένες μορφές σκολίωσης και είναι ιδιαίτερα εμφανές κατά την κάμψη του κορμού. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό είναι και το πρώτο σημάδι που παρατηρείται σε σχολικούς ελέγχους ή κατά τη διάρκεια φυσικοθεραπειών.
5. Πόνος στη μέση ή στον αυχένα χωρίς εμφανή αιτία
Αν και η σκολίωση δεν προκαλεί πάντα πόνο, σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να ευθύνεται για χρόνιο μυοσκελετικό πόνο, κυρίως στη μέση (οσφυαλγία) ή στον αυχένα (αυχεναλγία). Ο πόνος αυτός συνήθως προκύπτει από την άνιση κατανομή φορτίου στους μύες και τις αρθρώσεις λόγω της σκολιωτικής παραμόρφωσης.
Ιδιαίτερα σε ενήλικες με καθιστική εργασία, η μη διαγνωσμένη σκολίωση μπορεί να οδηγήσει σε έντονη δυσφορία, πονοκεφάλους ή ακόμα και συμπίεση νεύρων. Η φυσικοθεραπεία και η ενδυνάμωση των σωστών μυϊκών ομάδων μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά, αλλά η έγκαιρη διάγνωση παραμένει κρίσιμη.
Τι προκαλεί τη σκολίωση;
Οι περισσότερες περιπτώσεις σκολίωσης είναι ιδιοπαθείς, δηλαδή δεν υπάρχει σαφής αιτία. Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις που σχετίζονται με γενετικούς παράγοντες, νευρομυϊκές παθήσεις (όπως εγκεφαλική παράλυση), συγγενείς ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης ή ακόμα και τραυματισμούς.
Η σκολίωση εμφανίζεται συχνότερα σε εφήβους κατά την περίοδο της ανάπτυξης, αλλά μπορεί να παρουσιαστεί και σε ενήλικες ως αποτέλεσμα εκφυλιστικών αλλαγών στη σπονδυλική στήλη (εκφυλιστική σκολίωση).
Ρίξτε μια ματιά και σε αυτό: Ο καλύτερος χειρουργός για σκολίωση – Top 5
Πότε να επισκεφτείς γιατρό
Αν παρατηρείς κάποιο από τα παραπάνω σημάδια – ειδικά σε αναπτυσσόμενο παιδί ή έφηβο – μην το αγνοήσεις. Ένας εξειδικευμένος ορθοπαιδικός ή γιατρός σπονδυλικής στήλης μπορεί να κάνει τη σωστή διάγνωση με μια απλή κλινική εξέταση και ακτινογραφίες.
Η παρακολούθηση και η πρόληψη είναι σημαντικές. Σε ήπιες περιπτώσεις, αρκεί η παρατήρηση ή η φυσικοθεραπεία. Σε πιο σοβαρές, μπορεί να χρειαστεί η χρήση νάρθηκα ή χειρουργική αποκατάσταση. Η θεραπεία είναι πάντα εξατομικευμένη και βασίζεται στο μέγεθος και την εξέλιξη της καμπύλης.
Η σκολίωση δεν είναι απλώς θέμα εμφάνισης ή κακής στάσης – είναι μια πάθηση που μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής, αν δεν αναγνωριστεί έγκαιρα. Γι’ αυτό, αν δεις έστω και ένα από τα παραπάνω σημάδια, δώσε σημασία. Η πρόληψη και η έγκαιρη παρέμβαση μπορούν να κάνουν τη διαφορά.

Ελένη Μαρκοπούλου Συντάκτρια Ιατρικού Περιεχομένου | MSc Δημόσια Υγεία
Η Ελένη Μαρκοπούλου είναι επιστημονική συντάκτρια με ακαδημαϊκό υπόβαθρο στην Ιατρική και μεταπτυχιακές σπουδές στη Δημόσια Υγεία. Εξειδικεύεται στη συγγραφή ιατρικών άρθρων που συνδυάζουν επιστημονική ακρίβεια με απλή και κατανοητή γλώσσα. Στο Iatromedia.gr καλύπτει θέματα πρόληψης, θεραπείας και σύγχρονων ιατρικών εξελίξεων.