Η ιγμορίτιδα είναι μια πάθηση που μπορεί να υποτιμηθεί εξαιτίας της συχνής σύγχυσής της με ένα απλό κρυολόγημα. Ωστόσο, τα συμπτώματά της είναι συχνά ιδιαίτερα ενοχλητικά και επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητα. Η αίσθηση έντονης συμφόρησης στη μύτη, η πίεση στο πρόσωπο, ο πόνος στα δόντια ή το κεφάλι, η επίμονη καταρροή και ο βήχας είναι μόνο μερικά από τα συμπτώματα που μπορούν να κάνουν ακόμη και τις πιο απλές δραστηριότητες δύσκολες. Ειδικά όταν η πάθηση γίνεται χρόνια ή παρουσιάζει συχνές υποτροπές, η ποιότητα ζωής του ασθενούς επηρεάζεται σημαντικά. Τι σημαίνει αυτό; Ότι η επίσκεψη σε ιατρό δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να καθυστερείται.

Τι είναι η ιγμορίτιδα;

Η ιγμορίτιδα, ή πιο σωστά παραρρινοκολπίτιδα, είναι μια φλεγμονή του βλεννογόνου των παραρρινίων κόλπων, δηλαδή των κοιλοτήτων γύρω από τη ρινική κοιλότητα. Οι κόλποι αυτοί (ιγμόρεια, ηθμοειδείς, μετωπιαίοι και σφηνοειδείς) φυσιολογικά αερίζονται και αποστραγγίζονται μέσω της μύτης. Όταν η φυσιολογική αυτή λειτουργία διαταραχθεί -λόγω απόφραξης ή λοίμωξης- συσσωρεύεται βλέννα και προκαλείται φλεγμονή.

Η ιγμορίτιδα μπορεί να είναι οξεία, υποξεία, χρόνια ή υποτροπιάζουσα, ανάλογα με τη διάρκειά της και τη συχνότητα των επεισοδίων. Παρότι μοιάζει με ένα απλό κρυολόγημα, η επιμονή και η επιδείνωση των συμπτωμάτων απαιτεί προσοχή και στοχευμένη αντιμετώπιση.

Τύποι ιγμορίτιδας

Η ταξινόμηση της ιγμορίτιδας γίνεται με βάση τη διάρκεια και τη συχνότητα των επεισοδίων:

• Οξεία ιγμορίτιδα: Εμφανίζεται συνήθως μετά από ιογενή λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού. Διαρκεί έως 4 εβδομάδες και χαρακτηρίζεται από μπούκωμα, εκκρίσεις (κίτρινες ή πράσινες), πόνο στο πρόσωπο και πυρετό.
• Υποξεία ιγμορίτιδα: Τα συμπτώματα επιμένουν για 4-12 εβδομάδες. Μπορεί να είναι αποτέλεσμα βακτηριακής λοίμωξης ή αλλεργιών που παραμένουν χωρίς θεραπεία.
• Χρόνια ιγμορίτιδα: Τα συμπτώματα διαρκούν πάνω από 12 εβδομάδες. Η ρινική συμφόρηση, η μειωμένη όσφρηση, ο πόνος στο πρόσωπο και η χρόνια καταρροή είναι τα κυρίαρχα χαρακτηριστικά. Συχνά σχετίζεται με σκολίωση του ρινικού διαφράγματος, ρινικούς πολύποδες ή χρόνια φλεγμονή.
• Υποτροπιάζουσα Οξεία ιγμορίτιδα: Ορίζεται ως τέσσερα ή περισσότερα επεισόδια οξείας ιγμορίτιδας ετησίως, με πλήρη αποκατάσταση μεταξύ τους.

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Η ιγμορίτιδα μπορεί να προκληθεί από ποικιλία παραγόντων στους οποίους συγκαταλέγονται:

• Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού (ιογενείς, βακτηριακές)
• Αλλεργική ρινίτιδα που προκαλεί χρόνιο οίδημα του βλεννογόνου
• Ρινικοί πολύποδες, που εμποδίζουν την αποστράγγιση των κόλπων
• Σκολίωση ρινικού διαφράγματος, που περιορίζει τη ροή του αέρα
• Κάπνισμα και έκθεση σε ατμοσφαιρικούς ρύπους
• Απότομες μεταβολές πίεσης (π.χ. καταδύσεις, πτήσεις)
• Οδοντικές λοιμώξεις που επεκτείνονται στα ιγμόρεια
• Ανοσοανεπάρκεια ή συστηματικά νοσήματα όπως η κυστική ίνωση.

Η ταυτόχρονη παρουσία αυτών των παραγόντων αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης παρατεταμένης ή υποτροπιάζουσας φλεγμονής.

Συμπτώματα που προκαλεί η ιγμορίτιδα

Τα συμπτώματα που προκαλεί η ιγμορίτιδα εξαρτώνται από τον τύπο της. Σε γενικές γραμμές, οι ασθενείς βιώνουν:

• Έντονη ρινική συμφόρηση (μπούκωμα)
• Εκκρίσεις παχύρρευστες, συχνά δύσοσμες
• Οπισθορρινική καταρροή που προκαλεί βήχα ή ερεθισμό στον λαιμό
• Πόνο ή αίσθημα πίεσης στο μέτωπο, τα ζυγωματικά, γύρω από τα μάτια
• Πονοκέφαλο, ειδικά όταν οι ασθενείς γέρνουν το κεφάλι
• Πόνο στα δόντια, ειδικά στην άνω γνάθο
• Μειωμένη όσφρηση και γεύση
• Κακοσμία στόματος ή δυσάρεστη γεύση
• Πυρετό, ρίγη ή κόπωση (κυρίως στην οξεία μορφή της νόσου).

Στα παιδιά, τα συμπτώματα μπορεί να είναι λιγότερο τυπικά και να περιλαμβάνουν επίμονο βήχα, δυσκολία στη ρινική αναπνοή και μειωμένη όρεξη.

Διάγνωση

Η διάγνωση της ιγμορίτιδας βασίζεται στη λήψη λεπτομερούς ιστορικού του ασθενούς, την κλινική εξέταση και ενδεχομένως σε πρόσθετες απεικονιστικές εξετάσεις. Ο ωτορινολαρυγγολόγος εξετάζει τον ρινικό βλεννογόνο με ενδοσκόπηση για εντοπισμό πολυπόδων, οιδήματος ή εκκρίσεων.

Σε επιμονή των συμπτωμάτων ή για προεγχειρητικό σχεδιασμό, μπορεί να ζητηθεί αξονική ή μαγνητική τομογραφία για ακριβή απεικόνιση των παραρρίνιων κόλπων.

Επιλογές θεραπείας για την ιγμορίτιδα

Η θεραπεία εξαρτάται από τη διάρκεια, τη σοβαρότητα και την αιτιολογία της φλεγμονής. Σε πρώτη φάση εφαρμόζεται συντηρητική / φαρμακευτική αγωγή η οποία περιλαμβάνει:

• Αντιβιοτικά: Σε βακτηριακές λοιμώξεις, χρησιμοποιούνται ευρέος φάσματος αντιβιοτικά, κατόπιν ιατρικής αξιολόγησης. Η θεραπεία διαρκεί συνήθως 7-14 ημέρες.
• Αποσυμφορητικά ρινικά σπρέι: Χρήσιμα τις πρώτες ημέρες, όμως δεν πρέπει να ξεπερνούν τη μία εβδομάδα για αποφυγή φαρμακευτικής ρινίτιδας.
• Ρινικά σπρέι με κορτικοστεροειδή: Μειώνουν τη φλεγμονή και χρησιμοποιούνται ευρέως σε χρόνια ή αλλεργική ιγμορίτιδα.
• Ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό ή υπερτονικά διαλύματα για απομάκρυνση των εκκρίσεων και ανακούφιση από τη συμφόρηση.
• Αναλγητικά και αντιπυρετικά (παρακεταμόλη, ιβουπροφαίνη) για την καταπολέμηση του πόνου και του πυρετού.
• Αντιισταμινικά ή αγωγή για αλλεργίες, όταν συνυπάρχουν αλλεργικά αίτια.

Η διάρκεια της αγωγής και η επιλογή φαρμάκων πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε ασθενούς, υπό την καθοδήγηση ειδικού.

Χειρουργική αντιμετώπιση της πάθησης

Η χειρουργική αντιμετώπιση της ιγμορίτιδας ενδείκνυται όταν η φαρμακευτική αγωγή αποτύχει ή όταν υπάρχουν ανατομικές ανωμαλίες που εμποδίζουν τη φυσιολογική λειτουργία των κόλπων. Η πιο σύγχρονη και αποτελεσματική μέθοδος είναι η Λειτουργική Ενδοσκοπική Χειρουργική των Παραρρινίων Κόλπων (FESS).

Κατά την επέμβαση αυτή:

• Καθαρίζονται οι φλεγμονώδεις ιστοί και εκκρίσεις
• Αποκαθίσταται η βατότητα των στομίων των κόλπων
• Διατηρούνται οι φυσιολογικές δομές όσο το δυνατόν ανέπαφες.

Η επέμβαση πραγματοποιείται με τη χρήση ενδοσκοπίου υπό γενική αναισθησία, είναι ελάχιστα επεμβατική και προσφέρει σύντομη ανάρρωση.

Πριν το χειρουργείο απαιτείται πλήρης απεικονιστικός έλεγχος και συχνά προετοιμασία του ασθενούς με χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής.

Μετά το χειρουργείο, ο ασθενής:

• Επιστρέφει στο σπίτι την ίδια ή την επόμενη μέρα
• Ακολουθεί οδηγίες αποφυγής έντονης δραστηριότητας για 1-2 εβδομάδες
• Πραγματοποιεί συστηματικές ρινικές πλύσεις και τακτικό καθαρισμό από τον ιατρό.

Η επιτυχία της χειρουργικής θεραπείας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σχολαστική μετεγχειρητική φροντίδα και την αντιμετώπιση των αιτίων που ευθύνονται για την πάθηση.

Επιπλοκές και συννοσηρότητες

Η ιγμορίτιδα που δεν έχει αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μπορεί να οδηγήσει σε:

• Ωτίτιδες και φαρυγγίτιδες
• Λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού και πιθανό άσθμα
• Απόστημα οφθαλμικού κόγχου
• Μηνιγγίτιδα ή ενδοκρανιακό απόστημα (σπάνιες αλλά σοβαρές επιπλοκές).

Η έγκαιρη διάγνωση και η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση είναι κρίσιμες για την αποτροπή τέτοιων καταστάσεων και για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς.

Συχνές ερωτήσεις για την ιγμορίτιδα

1. Πόσο διαρκεί συνήθως η ιγμορίτιδα;

Η οξεία μορφή διαρκεί συνήθως έως 4 εβδομάδες. Η χρόνια μπορεί να επιμείνει για μήνες, ακόμα και πάνω από 12 εβδομάδες.

2. Είναι μεταδοτική;

Η ίδια η ιγμορίτιδα δεν είναι μεταδοτική, αλλά το αρχικό κρυολόγημα ή λοίμωξη που την προκαλεί μπορεί να μεταδοθεί.

3. Μπορεί η ιγμορίτιδα να γίνει χρόνια;

Ναι. Ειδικά όταν υπάρχουν υποκείμενες παθήσεις όπως αλλεργική ρινίτιδα ή ρινικοί πολύποδες, η φλεγμονή μπορεί να γίνει χρόνια.

4. Πώς μπορώ να προλάβω την πάθηση;

Η αποφυγή καπνίσματος, η καλή ρινική υγιεινή, η διατήρηση υγρασίας στον αέρα του σπιτιού και η έγκαιρη αντιμετώπιση λοιμώξεων είναι σημαντικά προληπτικά μέτρα.

5. Είναι απαραίτητο το χειρουργείο;

Μόνο σε περιπτώσεις χρόνιας ή υποτροπιάζουσας ιγμορίτιδας που δεν ανταποκρίνεται σε φαρμακευτική αγωγή.